Gạo lứt là gì? thành phần và công dụng của gạo lứt

Gạo lứt được xem là loại gạo có rất nhiều chất dinh dưỡng và công dụng đối với sức khỏe con người. Bạn đã thật sự hiểu gạo lứt là gì, thành phần, công dụng của gạo lứt, gạo lứt có tốt hơn gạo trắng không? Gạo lứt có bao nhiêu loại, sử dụng gạo lứt như thế nào là đúng cách?

Gạo được xem là nguồn lương thực chính của người Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng, mỗi bữa ăn của chúng ta đều có sự xuất hiện của gạo. Do vậy mà những nghiên cứu về giống và các loại gạo khác nhau thường xuyên được ra đời nhằm cung cấp cho nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng.

Gạo lứt cũng được xem là loại gạo có trong danh sách là nguồn lương thực chính. Tuy nhiên loại gạo này lại được đánh giá khá cao do có nhiều chất dinh dưỡng và khá nhiều công dụng trong việc góp phần cải thiện được tình trạng sức khỏe con người. Vậy bạn đã thật sự hiểu về loại gạo này chưa? Chúng ta cùng tìm hiểu bài viết dưới để hiểu thêm: Gạo lứt là gì? Gạo lứt có thành phần gì? Công dụng của gạo lứt, có bao nhiêu loại gạo lứt? Gạo lứt có tốt hơn gạo trắng không? Gạo lứt có phải là nếp cẩm không? Cách bảo quản gạo lứt như thế nào? Gạo lứt có làm bánh được không? Gạo lứt bao nhiêu tiền, cách chọn và mua gạo ở đâu?

Gạo lứt là gì?

Gạo lứt (hay còn gọi là gạo rằn hay gạo lật) là loại gạo có rất nhiều chất dinh dưỡng, đây là loại gạo rất giàu chất dinh dưỡng đặc biệt là các sinh tố và nguyên tố vi lượng. Khi gạo xay chỉ loại bỏ phần vỏ trấu, chưa được xát bỏ lớp cám gạo. Gạo lứt thường có màu đậm hơn (thông thường là màu nâu).

Gạo lứt có rất nhiều thành phần dinh dưỡng
(Ảnh: Internet)

Gạo lứt còn được gọi là gạo lức do có phát âm gần giống nhau, ở miền Nam gọi là gạo lức, miền Bắc là gạo lứt, miền Trung gọi là gạo rằn.

Gạo lứt có thành phần dinh dưỡng gì?

Gạo lứt có thành phần chính bao gồm tinh bột, chất đạm, chất béo, chất xơ cùng với các vitamin B1, B2, B3, B6, axit như pantothenic (vitamin B5), paraaminobenzoic (PABA), folic (vitamin M), phytic và các nguyên tố vi lượng như canxi, sắt, kali, magiê, selen, glutathione, natri.

Gạo lứt có tốt hơn gạo trắng không?

Gạo lứt có nhiều chất dinh dưỡng hơn gạo trắng là do phần nguyên cám được giữ lại ở gạo. Gạo trắng thông thường trải qua quá trình thực hiện xay giã làm mất đi một lượng dinh dưỡng bao gồm: 77% vitamin B3, 80% vitamin B1, 90% vitamin B6. Không những vậy quá trình này còn làm mất đi một lượng mangan, các chất xơ cũng bị mất đi trong quá trình này.

Gạo lứt có nhiều chất dinh dưỡng hơn gạo trắng thông thường (Ảnh: Internet)

Có thể hiểu đơn giản rằng một lon gạo trắng khi nấu thành cơm chỉ có 19mg magie, trong khi một lon gạo lứt nấu sẽ thu được 84 mg magie. Không những vậy gạo lứt còn chứa chất dầu có tác dụng điều hòa huyết áp, làm giảm đi lượng cholesterol xấu và ngắn ngừa những bệnh qua tim mạch.

Gạo lứt có công dụng gì?

Với thành phần dinh dưỡng cao có trong gạo lứt nên loại gạo này có khá nhiều công dụng. Những công dụng chính của gạo lứt có thể được biết đến như:

Bảo vệ tế bào: Ở lớp cùi gạo lứt có đến 120 chất chống oxy hóa được xem là những người lính bên trong cơ thể có thể giúp bảo vệ những tế bào thoát ra khỏi các gốc tự do bên ngoài xâm nhập vào cơ thể gây hại cho sức khỏe.

Tốt cho người tiểu đường: Theo nghiên cứu của các chuyên gia dinh dưỡng trong gạo lứt có lớp màng gạo mang công dụng kiểm soát được chỉ số glucose trong máu để cải thiện sự tổng hợp insulin cho những bệnh nhân tiểu đường tuýp 1, 2. Các vai trò của nhóm dinh dưỡng Vitamin nhóm B, protein, crom, chất xơ, chất chống oxy hóa… đều có những vai trò tích cực trong quá trình thực hiện chuyển hóa được lượng glucose.

Gạo lứt có tác dụng giúp giảm cân rất tốt (Ảnh: Internet)

Giảm cân: Gạo lứt cung cấp nhiều chất dinh dưỡng vào cơ thể gây cảm giác no và có khả năng hạn chế được sự thèm ăn, cực kì thích hợp với những người giảm cân. Không những vậy gạo lứt còn giúp cho cơ thể thực hiện điều hòa glucose để giải độc và chuyển hóa lượng chất béo nhằm tăng cường trao đổi chất trong cơ thể.

Giải độc cơ thể: Trong gạo lứt có thành phần Axit alpha Lipioc có tác dụng tinh lọc gan để giải độc từ cơ thể, những chất hóa học hay những loại nấm độc sẽ được đào thải nhanh hơn.

Cải thiện chức năng gan: Gạo lứt có công dụng hỗ trợ cho quá trình thải độc của gan đồng thời hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan và tái tạo các tế bào gan một cách hiệu quả. Với những thành phần như Inositol, Phospholipid và Vitamin nhóm B sẽ giúp cho gan giảm được những gánh nặng đáng kể và thực hiện tăng cường những chức năng cần thiết.

Giảm sỏi thận, loãng xương: Công dụng giảm sỏi thận hay giảm loãng xương cũng được nhắc đến khá nhiều đối với gạo lứt. Trong khẩu phần ăn có những hàm lượng canxi khá cao cũng giúp cho cơ thể giảm được những nguy cơ tạo sỏi, đồng thời hỗ trợ phát triển xương chắc khỏe hơn.

Gạo lứt có rất nhiều công dụng và rất tốt cho sức khỏe (Ảnh: Internet)

Giảm cholesterol: Các chất dinh dưỡng như chất xơ, carotenoid, axit omega-3, IP6… có trong gạo lứt có thể góp phần không nhỏ vào việc làm giảm đi lượng cholesterol và triglyceride để giảm đi khả năng đột quỵ hoặc tai biến, tim mạch.

Tăng cường miễn dịch: Gạo lứt còn có công dụng giúp tăng cường hệ miễn dịch và là những nhân tố quan trọng trong việc ngăn chặn được những căn bệnh, loại bỏ được những loại virut, làm chậm lại quá trình lão hóa. Gạo lứt cũng có hiệu quả trong việc kháng khuẩn, kháng virut.

Giảm nguy cơ ung thư: Trong gạo lứt có chứa các thành phầm Polyphenol, tocotrienol là hai thành phần có khả năng làm kìm hãm và ức chế các tế bào ung thư. Khi cơ thể hấp thu được những chất xơ có trong gạo lứt thì có thể giảm được nguy cơ mắc những căn bệnh ung thư ruột kết, ung thư gan hay ung thư vú…

Cải thiện hệ tiêu hóa: Gạo luứt có thể cung cấp được lượng chất xơ cho cơ thể để giúp cho bộ máy tiêu hóa được cải thiện, tiêu hóa được lượng thức ăn và có thể giảm được những hiện tượng rối loạn đường tiêu hóa.

Tốt cho mắt: Ăn gạo lứt thường xuyên cũng giúp cho thị lực được cải thiện, đồng thời làm giảm đi quá trình chuyển hóa hoàng điểm, đục thủy tinh thể. Đồng thời lượng omega có trong gạo lứt cũng mang lại tác dụng cải thiện được thị lực của mắt.

Tăng cường trí óc: Gạo lứt có thể giúp giảm cơn đau đầu và giúp cơ thể hồi phục tinh thần nhanh hơn, làm tan đi sự mệt mỏi đồng thời tạo sự tập trung để làm việc hiệu quả hơn.

Làm đẹp: Gạo lứt cũng được rất nhiều chị em phụ nữ tin dùng trong làm đẹp, các nhóm vitamin và khoáng chất có trong gạo lứt sẽ giúp làn da trắng mịn màng hơn.

Gạo lứt có bao nhiêu loại?

Gạo lứt không chỉ có 1 loại mà phân chia thành nhiều loại khác nhau tương tự như gạo trắng chúng ta thường sử dụng. Các loại gạo lứt chính bao gồm gạo lứt tẻ, gạo lứt nếp, gạo lứt đỏ và gạo lứt đen. Có thể nhận biết những loại gạo lứt này như sau:

Gạo lứt có khá nhiều loại với nhiều công dụng khác nhau (Ảnh: Internet)

Gạo lứt tẻ: được hiểu là loại gạo lứt được lấy từ phần lúa gạo trắng, thông qua quá trình xay xát chỉ bỏ đi lớp vỏ trấu bên ngoài.

Gạo lứt nếp: bao gồm có gạo nếp than, gạo lứt giống nếp cái hoa vàng, nếp ngỗng, nếp hương….

Gạo lứt đỏ: là loại gạo lứt được trồng sạch không phun thuốc trừ sâu, khi mới xay xát xong sẽ đóng túi và ép chân không. Loại gạo này rất tốt cho mọi người, nhất là những người ăn chay hoặc ăn kiêng.

Gạo lứt đen: là loại gạo được đánh giá là có khả năng chữa bệnh, hay tương tự như một loại siêu ngũ cốc. Trong gạo lứt đen lượng đường thấp nhưng chúng lại có nhiều chất xơ và những hợp chất thực vật rất tốt cho sức khỏe, có khả năng chống bệnh tim và ung thư tốt.

Chính vì vậy có rất nhiều loại gạo lứt nói chung chúng ta cũng có thể phân loại gạo lứt thành nhiều loại thông qua cách chọn màu sắc như: tím, trắng, vàng, đỏ, đen. Nếu tính theo phương pháp này bạn có thể hiểu rằng thực dưỡng sẽ xếp loại theo tính âm dương, thứ tự màu tím được xem là tính âm cao nhất, màu đen là tính duơng cao. Sự phân loại này sẽ thích hợp để sử dụng tương đối nhằm so sánh những loại gạo lứt với nhau phù hợp với nhiều cơ địa, hoặc những công dụng mà gạo lứt mang lại.

Tùy theo thể trạng và thời điểm mà lựa chọn gạo lứt cho thích hợp (Ảnh: Internet)

Cách sử dụng gạo lứt theo mùa

Khi sử dụng gạo nếp bạn cũng nên lưu ý một số cách dùng để tăng được hiệu quả sử dụng cho các loại gạo. Mỗi loại gạo lứt thường có những công dụng khác nhau và phù hợp với cơ địa khác nhau.

Vào mùa hè bạn nên chọn cho mình những loại gạo lứt có màu nhạt hơn như gạo lứt trắng, nâu hoặc tím vì chúng có nhiều tính hơn. Hoặc có thể sử dụng chúng khi pha trộn với gạo trắng qua các loại gạo như đen, đỏ.

Vào mùa thu thì nên chọn những loại gạo có nhiều tính dương như gạo đỏ, gạo đen. Tương tự bạn có thể dụng hai loại gạo này vào mùa đông, xuân.

Cách sử dụng gạo nếp trong điều trị chữa bệnh và xét theo cơ địa

Ngoài những cách sử dụng và phân loại gạo lứt theo màu sắc hay tính âm dương, bạn nên chú ý đến việc sử dụng và thực hiện phân loại gạo nếp trong điều trị chữa bệnh, theo cơ địa.

Lựa chọn các loại gạo lứt đúng công dụng và tốt cho người sử dụng (Ảnh: Internet)

Gạo lứt có phải là nếp cẩm không?

Gạo lứt thực chất không phải là nếp cẩm, bạn có thể hiểu chúng đều là hai loại gạo có nhiều chất dinh dưỡng và là loại thực phẩm quen thuộc đối với người Việt Nam. Đối với nếp cẩm bạn có thể dễ dàng tìm thấy chúng ở các món ăn hang ngày được chế biến như xôi chè, các loại bánh….

Nếp cẩm thường được dùng để nấu chè, xôi… (Ảnh: Internet)

Nấp cẩm là loại gạo nếp có tính ẩm, vị ngọt có bổ sung được ích khí, dùng trong chữa tiêu khát, suy nhược cơ thể, ra mồ hôi trộm, tiêu chảy hay những chứng viêm loét dạ dày, tá tràng, ngoài ra loại này còn rất tốt cho máu huyết và tim mạch. Trong nếp cẩm thường không có gluten và không có vị ngọt.

Cách bảo quản gạo lứt

Quá trình đóng gói gạo lứt người ta thường sử dụng túi yếm khí và hút chân không cho các túi gạo để quá trình vận chuyển gạo sẽ được bảo quản tốt nhất. Do vậy mà khi bỏ gạo ra khỏi túi thì chỉ trong vòng một tháng gạo sẽ không còn giữ được chất lượng ban đầu. Nếu bảo quản gạo bằng túi và hút chân không có thể bảo quản gạo từ 6 tháng đến 1 năm không kể điều kiện thời tiết.

Thông thường gạo lứt sẽ để bảo quản được trong khoảng 4 – 5 tháng, nếu để quá lâu lớp cám và chất dầu trong gạo sẽ có mùi làm cho gạo bị hư. Khi mua gạo lứt nên chú ý kiểm tra ngày sản xuất gạo và mua đủ dùng. Bảo quản gạo ở nơi khô thoáng có nhiệt độ bình thường, mát.

Gạo lứt bán ở đâu? Giá bao nhiêu?

Gạo lứt được bán khá phổ biến, bạn có thể tìm mua ở những siêu thị, đại lý. Đặc biệt trong các cửa hàng thực dưỡng. Thời gian trung bình để trồng loại gạo này lên đến 5 tháng, do vậy mà giá thành sẽ cao hơn những loại gạo thông thường, giá gạo lứt có mức giá từ 26.000 – 50.000 đồng/1kg tùy loại.

Lưu ý: Để chọn được loại gạo lứt ngon nên lựa chọn gạo theo mùa, và tốt nhất nên chọn mua loại gạo lứt gần nơi mình sinh sống. Khi chọn nên chọn loại hạt gạo chắc, nhỏ, tròn mình và loại hạt gạo dài để có nhiều chất bổ sung cho cơ thể hơn, chọn loại gạo còn phần mầm và cám gạo để có thành phần dinh dưỡng cao nhất.

Những lưu ý khi sử dụng gạo lứt

Gạo lứt có làm bánh không?

Gạo lứt ngoài những công dụng tốt cho sức khỏe qua những cách nấu cơm thông thường còn được sử dụng làm các loại bánh, sữa để làm phong phú thực đơn cho loại gạo này. Dưới đây là cách làm bánh gạo lứt đơn giản và thơm ngon nhất.

Nguyên liệu làm bánh

Cách làm bánh gạo lứt thơm ngon đầy dinh dưỡng (Ảnh: Internet)

Các bước thực hiện

Bước 1: Lấy phần cơm gạo lứt đã chuẩn bị cho vào máy xay, thêm một chút nước vào rồi thực hiện xay cho các phần cơm nhỏ ra.

Bước 2: Phần cơm vừa xay cho ra bát, thêm đường nâu và phần bột chuẩn bị vào. Thực hiện nhào bột cho đều tay. Có thể cho thêm một ít đường hoặc muối mè để tăng thêm hương vị cho bánh. Vì gạo lứt thường ít có độ ngọt nên bạn nên chế biến tùy khẩu vị nhé.

Bước 3: Khi bột đã dính thành một khối đều và quyện vào nhau thì chia bột thành các phần nhỏ bằng nhau, nặn thành bánh vừa ăn. Không nên nặn quá dày vì bánh sẽ không chin thấu bên trong, độ dày bánh từ 2 – 3cm là được.

Bước 4: Bắc chảo lên bếp, cho thêm dầu rồi đợi dầu sôi thì cho bánh vào rán. Khi rán nên để lửa nhỏ để bánh chín thấu bên trong mà bên ngoài không bị cháy. Nếu không thích dầu mỡ bạn có thể áp chảo bánh cho đỡ ngấy nhé.

Bước 5: Khi bánh đã chín gắp bánh ra để trên giấy thấm dầu cho ráo, ăn kèm với muối mè cũng rất thơm ngon và có vị bùi nhé.

Vậy là đã hoàn thành xong mẻ bánh gạp lứt thơm ngon hấp dẫn cho ngày cuối tuần rồi. Với công thức cực kì đơn giản này bạn sẽ có những mẻ bánh gạo lứt thơm ngon đầy chất dinh dưỡng, cùng bắt tay thử nghiệm nhé!

Tất cả những thông tin trên Daylambanh.edu.vn mong muốn chia sẻ với bạn để bạn có thêm kiến thức sử dụng loại gạo này đúng cách nhất. Đồng thời có thể bảo quản, chọn mua gạo lứt chất lượng, cùng theo dõi những bài viết khác của Daylambanh nhé!

Để biết thêm thông tin chi tiết về các khóa học của Dạy Làm Bánh Á Âu, bạn vui lòng để lại thông tin ở nút “Đăng ký” bên dưới, để được hỗ trợ tư vấn miễn phí nhé!